از آنجا که این ادعیه از زبان معصومین علیهم السلام و همچنین با الهام از آیات الهی بیان شده است،با بررسی آنها از دیدگاه آیات الهی، نکته ها و مفاهیم خواندنی و کاربردی برای سبک زندگی ما را می توان دریافت کرد.
از جمله این ادعیه،دعای روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان است که ابن عباس از محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می کند:
«بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ اجْعَل سَعْیی فیهِ مَشْکوراً وذَنْبی فیهِ مَغْفوراً وعَملی فیهِ مَقْبولاً وعَیْبی فیهِ مَسْتوراً یا أسْمَعِ السّامعین:خدایا قرار بده کوشش مرا در این ماه قدردانـى شده و گناه مرا در این ماه آمرزیده و کردارم را در آن مورد قبول وعیب مرا در آن پوشیده اى شنواترین شنوایان»
در فراز اول این دعای شریف از خداوند متعال مسئلت می داریم،تا اعمال و عبادات ما را در این روز و ماه مبارک رمضان قدردانی شده قرار دهد،بدین معنا که این اعمال را بپذیرد و مورد قبول درگاهش قرار دهد.
اما سوال مهمی که در این مسئله مطرح می شود،این است که خداوند چه اعمالی را مورد قبول قرار می دهد و چه اعمالی را نمی پذیرد ؟
در آیات الهی و روایات اسلامی معیارهای متعددی برای قبولی اعمال بیان شده است که برخی از آنها اشاره می کنیم:
یکی از مهمترین معیارهایی که برای قبولی اعمال در روایات اسلامی بیان شده است مساله نماز است ،عبادتی که ستون دین است و قبولی تمامی اعمال بر آن متوقف شده است و اعمال و عبادات دو گروه مقبول درگاه حق تعالی قرار نخواهد گرفت:
1-افرادی که اهل نماز نیستند.
2-افرادی که به هر جهت نماز آنها مقبول واقع نمی گردد.
اولین عملی که درروز قیامت در پرونده اعمال بندگان به آن توجه می شودنماز است ، پس اگر قبول شد به دیگر اعمال توجه می شود و الّا اصلاً نگاه به غیر آن نمی شود
در حقیقت نماز معیار مهمی برای محاسبه و بررسی تمام اعمال و عبادات یک فرد است، چنانچه به این موضوع در روایات متعددی اشاره شده است:
« اِنّ اوّلَ ما یُحاسب بِهِ العبدَ الصلاةَ ، فاِن قُبلت قُبِل ماسِواها واِن رُدَّت رُدَّ ما سواها: نخستین عملی که از بنده مورد محاسبه قرار می گیرد نماز است پس اگر نماز قبول شد بقیه اعمال پذیرفته می شود و اگر رد شد بقیه اعمال نیز پذیرفته نیست»[بحار الانوار، ج 83 ،ص 25]
همچنین در حدیث دیگری که از پیامبراکرم – صلی الله علیه و آله – نقل شده است،حضرت اولین عملی که در قیامت مورد محاسبه قرار می گیرد را نماز معرفی کرده و قبولی و رد آن را معیار مهمی برای قبولی سائر اعمال بیان می کنند:
« أول ما یُنْظَرُ فی عَمَلِ العَبدِ فی یومِ القیامةِ فی صلاتِهِ فاِن قُبِلَتْ نُظِرَ فی غَیْرها واِن لَمْ تقبل لم یُنْظَر فی عَمَلِهِ بِشَیءٍ: اولین عملی که درروز قیامت در پرونده اعمال بندگان به آن توجه می شود نماز است ، پس اگر قبول شد به دیگر اعمال توجه می شود و الّا اصلاً نگاه به غیر آن نمی شود»[بحار الانوار،ج 82 ، ص 227 ]
خداوند متعال در آیات الهی معیارهای متعددی برای قبولی اعمال و بهره مندی از پاداش الهی بیان می فرماید که از جمله آنها ،معیارهایی است که در سوره نساء معرفی می کند:
«إِلاَّ الَّذینَ تابُوا وَ أَصْلَحُوا وَ اعْتَصَمُوا بِاللَّهِ وَ أَخْلَصُوا دینَهُمْ لِلَّهِ فَأُولئِکَ مَعَ الْمُ?ْمِنینَ وَ سَوْفَ یُ?ْتِ اللَّهُ الْمُ?ْمِنینَ أَجْراً عَظیما: مگر کسانى که توبه کردند و [عمل خود را] اصلاح نمودند و به خدا تمسّک جستند و دین خود را براى خدا خالص گردانیدند که [در نتیجه] آنان با م?منان خواهند بود، و به زودى خدا م?منان را پاداشى بزرگ خواهد بخشید.»[النساء : 146]
در این آیه شریفه خداوند متعال چهار معیار مهم برای قبولی و بهره مندی از پاداش های الهی بیان می کند :
1-توبه که راه آن برای همه انسان ها جتی منافقین نیز باز است .
2-جبران و اصلاح اشتباهات
3-پناه بردن به دامن لطف الهی
4-اخلاص در اعمال و رفتار
خداوند متعال بعد از بیان این معیارها در نهایت می فرماید که افرادی که خود را واجد این معیارها قرار دهند، در زمره مؤمنین قرار خواهند گرفت و در نتیجه در سرای قیامت اعمال و عبادات آنها مقبول و از پاداش و نعمت های الهی نیز بهره مند خواهند گردید.
در سوره احقاف دو داستان عبرت انگیز برای جویندگان راه سعادت و خوشبختی بیان شده است،داستان اول در ارتباط با فردی است که در پیشگاه الهی دعا می کند تا توفیق جبران زحمات پدر و مادر را به او عنایت کند ،پدر و مادری که یک عمر برای او زحمت کشیدند و او را با مشقت و سختی بزرگ کردند:
اگر می خواهیم که در دنیا و مخصوصا ماه مبارک رمضان اعمال و عبادت و روزه های طولانی ما مورد قبول درگاه حق تعالی قرار بگیرد،لازم است به معیارهایی که در آیات و روایات بیان شده است،جامه عمل بپوشانیم تا هم در این دنیا و هم در سرای اخرت از نعمت های ویژه خداوند بهره مند شویم و نام ما در زمره پذیرفته شدگان این مهمانی آسمانی درج شود
«وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ إِحْساناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ کُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً حَتَّى إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعینَ سَنَةً قالَ رَبِّ أَوْزِعْنی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلى والِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَصْلِحْ لی فی ذُرِّیَّتی إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَ إِنِّی مِنَ الْمُسْلِمینَ: و انسان را [نسبت] به پدر و مادرش به احسان سفارش کردیم. مادرش با تحمّل رنج به او باردار شد و با تحمّل رنج او را به دنیا آورد. و بار برداشتن و از شیر گرفتنِ او سى ماه است، تا آنگاه که به رشد کامل خود برسد و به چهل سال برسد، مىگوید: «پروردگارا، بر دلم بیفکن تا نعمتى را که به من و به پدر و مادرم ارزانى داشتهاى سپاس گویم و کار شایستهاى انجام دهم که آن را خوش دارى، و فرزندانم را برایم شایسته گردان؛ در حقیقت، من به درگاه تو توبه آوردم و من از فرمانپذیرانم.» [الأحقاف : 15]
خداوند متعال بعد از معرفی این فرد که هم در صدد جبران زحمات والدین خود و هم مشتاق انجام اعمال صالح و تربیت فرزندان خود می باشد این چنین می فرماید:
«أُولئِکَ الَّذینَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ نَتَجاوَزُ عَنْ سَیِّئاتِهِمْ فی أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذی کانُوا یُوعَدُون: اینانند کسانى که بهترینِ آنچه را انجام دادهاند از ایشان خواهیم پذیرفت و از بدیهایشان درخواهیم گذشت؛ در [زمره] بهشتیانند؛ [همان] وعده راستى که بدانان وعده داده مىشده است.»[احقاف:16]
خلاصه کلام آنکه اگر می خواهیم که در دنیا و مخصوصا ماه مبارک رمضان اعمال و عبادت و روزه های طولانی ما مورد قبول درگاه حق تعالی قرار بگیرد،لازم است به معیارهایی که در آیات و روایات بیان شده است،جامه عمل بپوشانیم تا هم در این دنیا و هم در سرای اخرت از نعمت های ویژه خداوند بهره مند شویم و نام ما در زمره پذیرفته شدگان این مهمانی آسمانی درج شود.
نظر بدهید
 |
خط شکن